Ο Χ.Παπακαλιάτης και ο Δ.Λιγνάδης για την παράσταση "Αμαντέους"

Ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης μεταμορφώνεται σε Μότσαρτ με συμπρωταγωνιστή, στο ρόλο του Σαλιέρι, αλλά και σκηνοθέτη τον Δημήτρη Λιγνάδη. Ανεξάρτητα από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, είναι σίγουρα η παραγωγή που θα συζητηθεί όσο λίγες. Ας δούμε όμως τι λένε οι ίδιοι…

«Νιώθω τυχερός που έχω έναν τέτοιο ρόλο, σε ένα τέτοιο έργο, με έναν τέτοιον σκηνοθέτη και από την άλλη λίγο φοβισμένος λόγω των απαιτήσεων και της κριτικής που με περιμένει. Είναι πολύ άδικο: ξέρω ότι έχω να ακούσω πολλά... Προσπαθώ να ξεκολλήσω από αυτήν τη σκέψη και να χαλαρώσω. Όμως, επειδή θέλω να είμαι όσο πιο ξεκάθαρος και σαφής γίνεται, θα τονίσω πως το θεατρικό έργο του Πίτερ Σάφερ δεν είναι μια βιογραφία του Μότσαρτ, αλλά μια μυθοπλασία, μια παραμυθένια ιστορία, με αληθινό πρωταγωνιστή τη μουσική του. Εξάλλου, ό,τι θα βλέπετε επί σκηνής θα είναι στην ουσία οι εικόνες που παράγει το… σαλεμένο μυαλό του Σαλιέρι» αποκαλύπτει ο αγαπημένος Χριστόφορος Παπακαλιάτης.

Διαβάστε την συνέχεια του κειμένου εδώ:

Ο Δημήτρης Λιγνάδης, ακούγοντας το… όνομά του, σπεύδει να συμπληρώσει: «Η μεγάλη κατάρα του Σαλιέρι είναι πως έζησε αρκετά χρόνια μετά τον Μότσαρτ και τον είδε να γίνεται “αθάνατος”. ο… αγαπημένος του θεού, όπως δηλώνει και το όνομα “Amadeus”. Αν θέλαμε να το μεταφράσουμε στα ελληνικά, θα ήταν Θεόφιλος! Ο Σαλιέρι, από την άλλη, υπήρξε ένας συνθέτης-άγιος των παρακατιανών. Όπως λέει και στο έργο: “Μέτριοι όλου του κόσμου, ο προστάτης σας σας χαιρετά!”». Σε κάθε ευκαιρία τόσο ο Χριστόφορος όσο και ο Δημήτρης επαναλαμβάνουν: «Προσοχή! Δεν θα δούμε μια παράσταση που ακολουθεί με ιστορική ακρίβεια τα γεγονότα». Εξάλλου, το έργο του Σάφερ είναι μια μυθοπλασία που μιλά ντοκουμενταρίστικα για τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του Μότσαρτ (πέθανε το 1791), τη σχέση του με τον ομότεχνο και άσπονδο φίλο του Αντόνιο Σαλιέρι και, βέβαια, την εποχή του κλασικισμού. «Είναι σαν κάποιος να γράφει ένα έργο για τη φανταστική συνάντηση Κολοκοτρώνη-Καποδίστρια, αλλά με απίστευτη ιστορική ακρίβεια!» φέρνει ως παράδειγμα ο Δημήτρης.


Ας σημειώσουμε εδώ πως η περίφημη ταινία «Amadeus» του 1984 (8 Όσκαρ), σε σκηνοθεσία Μίλος Φόρμαν, βασίστηκε στο ομώνυμο έργο του Σάφερ. Για να είμαστε ακόμη πιο ακριβείς, βέβαια, ο ίδιος ο Σάφερ εμπνεύστηκε το έργο από το επίσης μυθοπλαστικό δραματικό ποίημα του Πούσκιν «Μότσαρτ και Σαλιέρι». Ο Πούσκιν είναι τελικά υπεύθυνος γι’ αυτήν τη μεγάλη πλάνη, ότι δηλαδή ο Σαλιέρι υπήρξε ένας ραδιούργος, ο οποίος προκάλεσε τον πρόωρο θάνατο του Μότσαρτ – πέθανε 35 ετών, έχοντας βέβαια προλάβει να συνθέσει περίπου… 600 έργα. Στην πραγματικότητα, όπως αποδεικνύουν οι ιστορικές πηγές, ο Σαλιέρι όχι μόνο δεν δηλητηρίασε ποτέ τον Μότσαρτ αλλά υπήρξε ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης, αγαπημένος δάσκαλος του μεγάλου συνθέτη. Για να επιστρέψουμε στη μυθοπλασία, όμως, ο Χριστόφορος δηλώνει πως η σκηνή του έργου που τον συγκινεί περισσότερο είναι όταν ο Μότσαρτ δηλώνει στον Σαλιέρι ότι «Είμαι απαγορευμένος!» κι εξηγεί: «Είναι γνωστό πως ο Μότσαρτ είχε αμφισβητηθεί πολύ στην εποχή του, χάνοντας σταδιακά την εύνοια της αυλής του αυτοκράτορα της Αυστρίας», μου λέει ο Χριστόφορος. «Στο έργο οι αντίπαλοί του τον αποκαλούν “ρηχό, αμαθή και γερμανότατο”, κατηγορώντας τον πως “κλέβει” τα θέματά του από τους Γερμανούς ομότεχνούς του. Είχε, βλέπεις, την κατάρα να είναι πιο μπροστά από την εποχή του. Πάλευε να εισαγάγει μια νέα μουσική φόρμα με τους “Γάμους του Φίγκαρο” και να επιβάλει με αυτήν έναν ολόκληρο καινούργιο κόσμο. Ο Σαλιέρι αμέσως αναγνώρισε και πολέμησε το ταλέντο του. Υπάρχει, αλήθεια, τίποτα πιο ενδιαφέρον από μια τέτοια σύγκρουση δύο κόσμων;»

«Θεώρησα πως ο Χριστόφορος κι εγώ είμαστε δύο περσόνες του καλλιτεχνικού χώρου που μπορούμε κάλλιστα να λειτουργήσουμε ως προβολή των δύο αυτών προσωπικοτήτων –του Μότσαρτ και του Σαλιέρι– και να δείξουμε κατά πόσο δύο εντελώς διαφορετικοί καλλιτεχνικοί κόσμοι και δύο πολύ ιδιοσυγκρασιακές προσωπικότητες μπορούν σήμερα να συνυπάρξουν», δηλώνει ο Δημήτρης. Και συνεχίζει: «Προσοχή: δεν μας ταυτίζω με αυτές τις προσωπικότητες. αν έκανα κάτι τέτοιο, καλύτερα να έμενα στο σπίτι μου! Ούτε σκοπεύω να αναπαραστήσω τον ύστερο 18ο αι. επί σκηνής. Θα υπάρχουν απλώς κάποιοι υπαινιγμοί χαρακτηριστικοί της εποχής και μια σειρά από εικαστικές προβολές στο κυκλόραμα που θα υπάρχει στο βάθος. Για να σου δώσω να καταλάβεις, θα μπορούν άνετα να συμβιώσουν στη σκηνή ένα κοστούμι εποχής κι… ένα τηλεκατευθυνόμενο ελικοπτεράκι! Σίγουρα θα υπάρχουν στοιχεία κλοουνερί-μπουφονερί. αγαπάω, εξάλλου, πολύ το τσίρκο. Όσο για το έργο του Σάφερ, ήθελα από παλιά να το σκηνοθετήσω, αλλά έψαχνα πάντα τον Μότσαρτ μου. Φαίνεται πως τώρα τον βρήκα, όπως επίσης και την Κονστάνς. η εκρηκτική χημεία της Δανάης Σκιάδη με τον Χριστόφορο στο “4” με έπεισε πως είναι η ιδανική για το ρόλο της συζύγου του Μότσαρτ». «Είμαστε φίλοι από παλιά με τον Χριστόφορο», διευκρινίζει, «αλλά δεν θέλω να πω κολλητοί γιατί πραγματικά, στη μίζερη χώρα που ζούμε, η λέξη έχει χάσει τη σημασία της. Εξίσου απενοχοποιημένα βλέπω και το ότι, ενώ πέρυσι έπαιζα στο Θησείον και παλιότερα στα γκαράζ του Εθνικού Θεάτρου, τώρα ανεβάζω μια παράσταση στο “κλασικό” θέατρο Βρετάνια. Δεν τα μπορώ, ξέρεις, τα… βαλκανικά σύνδρομα “εμπορικό-ποιοτικό”. Μου θυμίζει τα ψευτο-διλήμματα “ΠΑΣΟΚ ή Νέα Δημοκρατία”. Εγώ θέλω να ανεβάζω, λόγου χάρη, τον “Άμλετ” και το κοινό να γεμίζει ολόκληρες αρένες. Αλλιώς μπορώ πάντα να μείνω στο σπίτι μου!» Κάπου εδώ του επισημαίνω πως είναι η τρίτη φορά που αναφέρει αυτήν την… απειλή. «Ίσως πρόκειται για κάποια ψυχοπαθογένεια, την οποία μαζί και με πολλές άλλες πρέπει κάποια στιγμή να κοιτάξω», χαριτολογεί.

Πρεμιέρα στο Θέατρο Βρετάνια στις 15/2. Σκηνικά-κοστούμια: Εύα Νάθενα. Παίζουν επίσης οι Δανάη Σκιάδη, Γεννάδιος Πάτσης, Μιχάλης Γκίνος, Μενέλαος Χαζαράκης, Σπύρος Κυριαζόπουλος. Συμμετέχουν οι Duo Fina.

Το κείμενο είναι από το περιοδικό "Αθηνόραμα".