Η κρίση της ελληνικής τηλεόρασης: ένα πρόβλημα βαθύτερο από τα νούμερα τηλεθέασης...

 

Τα τελευταία χρόνια η ελληνική τηλεόραση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση που δεν περιορίζεται απλώς στη χαμηλή τηλεθέαση. Τα ποσοστά που καταγράφουν οι περισσότερες εκπομπές είναι σχεδόν στα μονοψήφια – όπου σπάνια φτάνουν το 15% ή 17% – είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Στην πραγματικότητα, τα νούμερα αυτά αντανακλούν ένα βαθύτερο πρόβλημα: την έλλειψη ταυτότητας, φαντασίας και ουσιαστικής διαφοροποίησης στο πρόγραμμα.

Όλα ίδια, μόνο τα πρόσωπα αλλάζουν

Από το πρωί μέχρι το απόγευμα ο τηλεθεατής έρχεται αντιμέτωπος με μια αδιάκοπη επανάληψη. Πάνελ που σχολιάζουν τα ίδια πρόσωπα και τα ίδια θέματα,  lifestyle ενότητες χωρίς ουσία, συνεντεύξεις που μοιάζουν περισσότερο με φιλικές κουβέντες παρά με δημοσιογραφικές συζητήσεις. Το μόνο στοιχείο που διαφοροποιείται είναι τα πρόσωπα: άλλος παρουσιαστής, διαφορετική ομάδα, αλλά ίδια θεματολογία.

Αυτό το μοντέλο, που κάποτε ίσως είχε απήχηση, σήμερα δείχνει ξεπερασμένο. Ο τηλεθεατής δεν αντέχει άλλο να βλέπει την ίδια «συνταγή» να αναπαράγεται μηχανικά. Το αποτέλεσμα είναι η κόπωση, η απαξίωση και τελικά η απομάκρυνση του κοινού από την τηλεοπτική συχνότητα.

Το χαμένο στοίχημα της ποικιλίας

Σε διεθνές επίπεδο η τηλεόραση εξελίσσεται, πειραματίζεται με νέες φόρμες, δοκιμάζει διαφορετικά είδη και απευθύνεται σε κοινά με διαφορετικά ενδιαφέροντα. Στην Ελλάδα, όμως, η ποικιλία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Δεν βλέπουμε  ντοκιμαντέρ υψηλής παραγωγής ( ποτέ άλλωστε δεν πέτυχαν), ποιοτικά talk shows με ουσία, τηλεπαιχνίδια που ξεφεύγουν από τα κλισέ, ούτε καν σειρές που να δοκιμάζουν διαφορετικά αφηγηματικά είδη.

Η τηλεόραση, αντί να καλλιεργεί και να ψυχαγωγεί σε βάθος, μοιάζει να περιορίζεται στο εύκολο, το γρήγορο, το ανακυκλωμένο. Κι όμως, ο θεατής του σήμερα έχει περισσότερες απαιτήσεις από ποτέ: ζει στην εποχή του Netflix, του YouTube και των streaming υπηρεσιών, όπου η επιλογή είναι πλούσια και η ποιότητα συχνά ανώτερη.

Ο ρόλος των νέων μέσων

Η άνοδος των ψηφιακών πλατφορμών έχει επιταχύνει την κρίση. Ο θεατής πλέον μπορεί να δει ό,τι θέλει, όποτε θέλει, με το περιεχόμενο να είναι συχνά καλύτερα μελετημένο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του. Η τηλεόραση, εγκλωβισμένη σε συνήθειες του παρελθόντος, χάνει το παιχνίδι της σύγχρονης ψυχαγωγίας.

Δεν είναι τυχαίο που οι νέες γενιές απομακρύνονται σταθερά από το παραδοσιακό μέσο. Αν για τους μεγαλύτερους η τηλεόραση παραμένει συνήθεια, για τους νεότερους έχει πάψει να αποτελεί επιλογή. Αυτό δείχνει και τη σοβαρότητα του προβλήματος: μιλάμε για απώλεια επαφής με το κοινό του μέλλοντος.

Τι χρειάζεται να αλλάξει

Η λύση δεν βρίσκεται απλώς στην αλλαγή προσώπων ή στη μεταφορά μιας εκπομπής από κανάλι σε κανάλι. Αυτό είναι η εύκολη – και λανθασμένη – συνταγή που ακολουθείται χρόνια τώρα. Η πραγματική αλλαγή θα έρθει μόνο με τόλμη και επένδυση:

Νέα είδη εκπομπών: από ντοκιμαντέρ και κοινωνικές σειρές ή κωμωδίες μέχρι εναλλακτικά νέα τηλεπαιχνίδια και formats που συναντάμε στο εξωτερικό κι όχι τα ίδια που βλέπουμε από κανάλι σε κανάλι.

Ποιότητα αντί για ποσότητα: λιγότερες ώρες ζωντανού αέρα με περισσότερο ουσιαστικό περιεχόμενο.

Επένδυση στη μυθοπλασία: σενάρια που δεν αναπαράγουν τα ίδια κλισέ, αλλά τολμούν να δοκιμάσουν νέα αφηγηματικά μονοπάτια.

Πραγματική ενημέρωση: εκπομπές που εμβαθύνουν στα γεγονότα, αντί να μένουν στην επιφανειακή παρουσίαση.

Συμπέρασμα

Η χαμηλή τηλεθέαση δεν είναι η αιτία, αλλά το αποτέλεσμα. Το πρόβλημα της ελληνικής τηλεόρασης είναι βαθύτερο: έλλειψη φαντασίας, έλλειψη ποικιλίας και απουσία τόλμης. Ο τηλεθεατής έχει μιλήσει ήδη με την απομάκρυνσή του. Το ερώτημα είναι αν τα κανάλια θα ακούσουν αυτό το μήνυμα ή θα συνεχίσουν να ανακυκλώνουν την ίδια συνταγή, μέχρι η τηλεόραση να χάσει εντελώς τη θέση που κάποτε είχε στην καθημερινότητα των Ελλήνων.